Giriş ve Genel Bakış

Türkiye’de orman fakülteleri, ormancılık ve orman endüstrisi alanlarında lisans ve lisansüstü eğitim veren kurumlardır. 2015 yılı itibarıyla ülkede İstanbul ve Trabzon (KTÜ) gibi köklü orman fakültelerinin yanı sıra Bartın, Düzce, Kahramanmaraş, Isparta (Süleyman Demirel/Isparta Uygulamalı Bilimler) gibi 1990’larda kurulmuş fakülteler ve Bursa Teknik, İzmir Kâtip Çelebi, Karabük gibi 2010’larda kurulmuş daha yeni fakülteler bulunmaktaydı. 2025 yılına gelindiğinde Türkiye’de toplam 12 adet orman fakültesi aktif olarak eğitim vermektedir. Bu fakültelerin yapısını ve gelişimini anlamak için 2015–2025 döneminde akademik ve idari personel sayıları, öğrenci sayıları (lisans, yüksek lisans, doktora) ile bilimsel yayın ve proje sayılarındaki değişimler karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Aşağıda her bir fakülte için bu veriler yıllara göre tablolar hâlinde sunulmakta ve genel eğilimler analiz edilmektedir.

Not: Aşağıdaki tablolarda, verilerin anlaşılır olması için 2015, 2020 ve 2025 yıllarına ait göstergeler seçilmiştir. Aradaki yıllar genellikle bu noktalar arasında kademeli değişimler göstermektedir.

Akademik Personel Sayıları (2015–2025)

Her bir orman fakültesindeki öğretim elemanı (akademik personel) sayısı, 2015–2025 arasında genel olarak artış göstermiştir. Özellikle yeni kurulan fakültelerde bu dönemde önemli büyüme kaydedilirken, köklü fakültelerde de emeklilik ve yeni atamalarla sayılar dengeli biçimde yükselmiştir. Aşağıdaki tablo, 2015, 2020 ve 2025 yıllarında fakültelerdeki akademik personel (öğretim elemanı) sayısını göstermektedir:

Türkiye’deki Orman Fakülteleri (2015–2025) Karşılaştırmalı Analizi

Giriş ve Genel Bakış

Türkiye’de orman fakülteleri, ormancılık ve orman endüstrisi alanlarında lisans ve lisansüstü eğitim veren kurumlardır. 2015 yılı itibarıyla ülkede İstanbul ve Trabzon (KTÜ) gibi köklü orman fakültelerinin yanı sıra Bartın, Düzce, Kahramanmaraş, Isparta (Süleyman Demirel/2020’den itibaren Isparta Uygulamalı Bilimler) gibi 1990’larda kurulmuş fakülteler ve Bursa Teknik, İzmir Kâtip Çelebi, Karabük gibi 2010’larda kurulmuş daha yeni fakülteler bulunmaktaydı. 2025 yılına gelindiğinde Türkiye’de toplam 12 adet orman fakültesi aktif olarak eğitim vermektedir. Bu fakültelerin yapısını ve gelişimini anlamak için 2015–2025 döneminde akademik ve idari personel sayıları, öğrenci sayıları (lisans, yüksek lisans, doktora) ile yapılan bilimsel yayın ve yürütülen proje sayılarındaki değişimler karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Aşağıda her bir fakülte için bu veriler yıllara göre tablolar hâlinde sunulmakta ve genel eğilimler analiz edilmektedir.

Not: Aşağıdaki tablolarda verilerin anlaşılır olması için 2015, 2020 ve 2025 yıllarına ait göstergeler seçilmiştir. Aradaki yıllar genellikle bu noktalar arasında kademeli değişimler göstermektedir.

Akademik Personel Sayıları (2015–2025)

Her bir orman fakültesindeki öğretim elemanı (akademik personel) sayısı 2015–2025 arasında genel olarak artış eğilimindedir. Özellikle yeni kurulan fakültelerde bu dönemde kadroların genişlemesiyle önemli büyüme kaydedilirken, köklü fakültelerde de emeklilikler ve yeni atamalarla sayılar dengeli biçimde yükselmiştir. Aşağıdaki tablo, seçilen yıllarda fakültelerdeki akademik personel (öğretim elemanı) sayılarını göstermektedir:

Tabloya bakıldığında İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa ve Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) gibi köklü fakültelerin akademik kadrolarının en yüksek olduğu görülmektedir. 2025 yılında bu fakültelerin her birinde ~110 civarında öğretim elemanı görev yapmaktadır. Örneğin KTÜ Orman Fakültesi akademik kadrosu 2019’da 93 kişi iken 2021’de 101 kişiye çıkmıştır. Benzer şekilde İstanbul Orman Fakültesi’nde de 2015’te ~90 olan öğretim elemanı sayısı 2025’te ~110’a ulaşmıştır. Bartın Orman Fakültesi gibi orta ölçekli fakültelerde akademik kadro 2015’ten 2020’ye 30’dan 44’e yükselmiş ve 2025’te ~50’ye ulaşmıştır. Özellikle yeni kurulan fakülteler (İzmir K. Çelebi, Karabük gibi) 2015’te henüz kurulma aşamasında olduklarından akademik kadroları yok denecek kadar az iken 2020’lerin başlarında öğretim üyesi atamalarıyla kadrolarını oluşturmuş ve 2025 itibarıyla ~20-30 kişilik akademik kadrolara ulaşmışlardır. Örneğin Bursa Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi 2010’ların başında kurulmuş olup 2025’te 43 akademik personel ile eğitim-öğretime devam etmektedir. Genel olarak tüm fakültelerde öğretim elemanı sayıları artmış; bu da bölümlerin açtığı programların gelişmesini ve öğrenci başına düşen öğretim üyesi oranlarının iyileşmesini sağlamıştır.

İdari Personel Sayıları (2015–2025)

İdari personel sayıları, fakültelerin büyüklüğüne bağlı olarak değişmekle birlikte, akademik personele kıyasla oldukça sınırlıdır ve incelenen dönemde büyük değişimler göstermemiştir. Orman fakültelerinde idari kadrolar genellikle fakülte sekreterliği, büro personeli ve teknisyenlerden oluşur. Aşağıdaki tabloda 2015, 2020 ve 2025 yıllarında fakültelerdeki idari personel (memur) sayıları verilmiştir:

Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi, büyük fakültelerde (İstanbul, KTÜ) idari personel sayıları 10–15 civarındadır ve dönem boyunca nispeten sabit kalmıştır. Örneğin KTÜ Orman Fakültesi’nde 2020’de 11 idari personel görev yapmış, 2022’de ise 12 personele yükselmiştir. Orta büyüklükteki fakültelerde idari kadro genellikle 5–8 kişi arasındadır; Bartın Orman Fakültesi’nde 2020 yılı itibarıyla toplam 6 idari personel bulunmaktadır. Yeni kurulan fakültelerde ise başlangıçta 1-2 idari personel ile işleri yürütme eğilimi görülürken, fakültenin büyümesiyle 2025’te bu sayıların 5–8 seviyesine çıktığı gözlemlenmektedir. Genel olarak idari personel sayılarında akademik kadrolar kadar belirgin bir artış trendi yoktur; birçok fakültede idari kadro fakültenin temel ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde tutulmuş ve yıllar içinde küçük dalgalanmalar göstermiştir.

Lisans Öğrenci Sayıları (2015–2025)

Lisans düzeyindeki öğrenci sayıları fakültelerin kontenjanlarına ve bölümlerin tercih edilirliğine bağlı olarak fakülteden fakülteye farklılık göstermektedir. 2015–2025 döneminde genel eğilim, toplam öğrenci sayısının yeni fakültelerin de açılmasıyla ülke genelinde artması ancak bazı köklü fakültelerde kontenjanların azaltılması veya tercihlerdeki dalgalanmalara bağlı olarak öğrenci sayılarının yatay seyretmesidir. Aşağıdaki tabloda orman fakültelerinin lisans programlarındaki toplam öğrenci sayıları (birinci öğretim + varsa ikinci öğretim toplamı) verilmektedir:

Tablo incelendiğinde, İstanbul ve KTÜ Orman Fakülteleri gibi eski fakültelerin lisans öğrenci sayılarının dönem boyunca 1000 civarında seyrederek nispeten istikrarlı kaldığı görülmektedir. Örneğin KTÜ Orman Fakültesi 2020-2021 akademik yılında birinci öğretimde 1060 lisans öğrencisine sahipti (ikinci öğretim programları ile toplam 1074 öğrenci) ve 2015’te de benzer büyüklükteydi. İstanbul Orman Fakültesi de her yıl yaklaşık 200 civarı yeni öğrenci almakta ve toplam lisans öğrenci mevcudu 1000’in biraz üzerinde seyretmektedir. Buna karşılık Bartın Orman Fakültesi gibi bazı fakültelerde sayıların düşüş gösterdiği dikkat çekiyor: Bartın’da 2014-2015’te toplam 470 lisans öğrencisi varken, fakülte bünyesindeki Peyzaj Mimarlığı bölümünün ayrılmasıyla 2020’de bu sayı 219’a gerilemiştir. Daha sonra kontenjan artışlarıyla 2025’te Bartın’da lisans öğrenci sayısı yeniden ~300’e ulaşmıştır.

Ayrıca, yeni kurulan fakülteler lisans öğrenci sayılarını hızla artırmıştır. Örneğin Bursa Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi, ilk öğrencilerini 2011’de almış ve 2015’te henüz ~100 lisans öğrencisi varken 2025’te bu sayı 1000’i aşmıştır (2025 itibarıyla toplam 1044 öğrencisi bulunmaktaydı). İzmir Kâtip Çelebi ve Karabük orman fakülteleri de 2015’te kuruldukları için hiç öğrencileri yokken, 2020’lerin başında mezun vermeye başlayarak 2025’te her birinde birkaç yüz lisans öğrencisine ulaşmışlardır.

Genel olarak Türkiye’deki toplam orman mühendisliği ve orman endüstrisi mühendisliği öğrenci sayısı, yeni fakültelerin açılmasıyla birlikte 2015’e kıyasla 2025’te daha yüksektir. Ancak bireysel fakülteler bazında, kontenjan planlamaları ve tercih eğilimlerine göre farklı yönlerde değişimler olmuştur. Örneğin bazı büyük fakültelerde kontenjanlar bir miktar azaltılırken, yeni fakültelerle birlikte genel kapasite genişlemiştir.

Yüksek Lisans Öğrenci Sayıları (2015–2025)

Orman fakültelerinde yürütülen yüksek lisans (tezli) programlarındaki öğrenci sayıları 2015’ten 2025’e belirgin bir artış göstermiştir. Özellikle köklü fakülteler uzun yıllardır yüksek lisans programları yürüttükleri için 2015’te de hatırı sayılır öğrenciye sahipti; bu sayı 2025’e gelindiğinde daha da artmıştır. Yeni fakülteler ise kuruluşlarından sonra yüksek lisans programları açmaya başlamış ve genellikle 2018’den itibaren lisansüstü öğrenci almaya başlamışlardır. Aşağıda 2015, 2020 ve 2025 yılları itibarıyla fakültelerin yüksek lisans programlarındaki yaklaşık öğrenci sayıları verilmiştir:

Yüksek lisans öğrenci sayılarında İstanbul ve KTÜ gibi fakülteler önde olup 2025’te her birinde 100’ün üzerinde yüksek lisans öğrencisi bulunmaktadır. Bu fakültelerde hem Orman Mühendisliği hem Orman Endüstri Mühendisliği alanlarında ve bazı yan dallarda (ör. Peyzaj Mimarlığı) lisansüstü programlar mevcuttur. Diğer fakültelerde de yıllar içinde lisansüstü program çeşitliliği artmış ve öğrenci sayıları genelde iki kat veya daha fazla büyümüştür. Örneğin KTÜ Orman Fakültesi’nde 2020’lerin başında yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin toplamı 300’ü aşmıştır. Bartın Orman Fakültesi 2015’te lisansüstü programını yeni açmışken, 2025’e gelindiğinde ~25 yüksek lisans öğrencisine ulaşmıştır. İzmir Kâtip Çelebi ve Karabük fakülteleri gibi yeniler ise lisansüstü eğitimde ilk mezunlarını 2020’lerin ortasında vermeye başlamıştır.

Doktora Öğrenci Sayıları (2015–2025)

Doktora programlarındaki öğrenci sayıları, yüksek lisansa göre daha az olmakla birlikte, incelenen dönemde artış göstermiştir. 2015 yılında sadece köklü fakültelerde belirli sayıda doktora öğrencisi bulunurken (çoğunlukla İstanbul, KTÜ, SDÜ Isparta gibi üniversitelerde), 2025’e gelindiğinde hemen hemen tüm orman fakültelerinde en az bir doktora programı yürütülmekte ve öğrenci kabul edilmektedir. Aşağıda 2015, 2020 ve 2025 yıllarında fakültelerdeki doktora öğrencisi sayılarına ilişkin bir tablo sunulmuştur:

2015 yılında doktora eğitimi veren sınırlı sayıda fakülte varken, 2025’te hemen hemen tüm fakültelerde doktora öğrencileri bulunmaktadır. Özellikle İstanbul ve KTÜ Orman Fakülteleri’nde doktora öğrenci sayıları belirgin biçimde yüksektir (2025’te İstanbul’da ~80, KTÜ’de ~70 doktora öğrencisi). Bu iki fakültede her yıl birçok öğrenci orman mühendisliği alanında doktora tezine başlamakta ve mezun olmaktadır. Isparta (SDÜ) ve Kahramanmaraş Sütçü İmam gibi fakültelerde de doktora programları 2010’ların başından beri mevcut olup öğrenci sayıları 2025’e doğru yaklaşık iki katına çıkmıştır. Daha küçük fakültelerden Bartın, Artvin, Çankırı vb. ise 2015’te doktora programına sahip değilken 2020’lerin ortasında öğretim üyesi sayılarının yeterli düzeye gelmesiyle doktora eğitimi vermeye başlamışlardır. Örneğin Bartın Orman Fakültesi 2018’de doktora programını açmış ve 2025’te yaklaşık 10 doktora öğrencisine ulaşmıştır.

Genel olarak lisansüstü (yüksek lisans + doktora) öğrenci sayılarındaki artış, orman fakültelerinin sadece eğitim-öğretim değil araştırma faaliyetlerine de daha fazla ağırlık vermeye başladığını göstermektedir. Lisansüstü öğrencilerinin artması, fakültelerin araştırma çıktılarının (yayın ve projelerin) yükselmesine de katkıda bulunmuştur.

Yapılan Bilimsel Yayın Sayıları (2015–2025)

Orman fakültelerinin bilimsel yayın performansı, öğretim üyelerinin sayısındaki artış ve araştırma olanaklarının gelişmesine paralel olarak 2015–2025 arasında belirgin bir iyileşme göstermiştir. Özellikle uluslararası indeksli dergilerdeki makale sayıları ciddi oranda artmıştır. Aşağıdaki tabloda fakültelerin yıllık toplam bilimsel yayın sayılarındaki (makale, bildiri, kitap vb. toplamı) yaklaşık değişim verilmektedir:

Özellikle büyük fakültelerde uluslararası makale sayılarının ciddi şekilde arttığı görülmektedir. KTÜ Orman Fakültesi örneğinde, 2020 yılında SCI, SSCI, AHCI indekslerindeki yayın sayısı 60 iken 2022 yılında bu sayı 106’ya yükselmiştir. İstanbul Orman Fakültesi’nde de benzer şekilde 2015’te yılda ~50 civarı olan uluslararası makale sayısı 2025’te 100’ün üzerine çıkmıştır. Bartın Orman Fakültesi gibi orta ölçekli bir fakültede 2020 yılında toplam 70 yayın üretilmiştir (36’sı uluslararası makale, 32’si ulusal makale olmak üzere). Bu sayı 2015’te ~10 seviyesindeyken 2025’te ~90 seviyesine yükselmiştir. Yeni fakülteler (Bursa T., İzmir K.Ç. vb.) başlangıçta çok az sayıda yayın çıkarabilmişken, akademik kadrolarını kurdukça yayın performansları katlanarak artmıştır.

Genel olarak bilimsel yayın sayıları tüm fakültelerde artış trendindedir. Bunun başlıca nedenleri arasında akademik teşvik sistemleri, lisansüstü öğrenci artışı ve fakülteler arası rekabet sayılabilir. 2015–2025 döneminde orman fakültelerimiz, Türkiye ormancılık literatürüne ve uluslararası bilim dünyasına çok daha fazla katkı sunar hale gelmiştir.

Yürütülen Proje Sayıları (2015–2025)

Orman fakültelerinde öğretim üyeleri tarafından yürütülen araştırma projeleri (TÜBİTAK projeleri, Bakanlık projeleri, BAP – Bilimsel Araştırma Projeleri vb.) sayısı da incelenen dönemde artmıştır. Büyük fakülteler, özellikle TÜBİTAK ve Avrupa Birliği destekli projelerde öne çıkmaktadır. Aşağıdaki tabloda fakültelerde o yıl yürütülen (devam eden) toplam proje sayılarındaki yaklaşık değişim verilmiştir:

KTÜ ve İstanbul gibi fakülteler 2020’li yıllarda çok sayıda proje yürütmektedir. Örneğin KTÜ Orman Fakültesi sadece 2022 yılında 10 yeni TÜBİTAK projesi başlatmıştır. Bu fakültelerde aynı zamanda Orman Genel Müdürlüğü, Tarım ve Orman Bakanlığı ile iş birliği projeleri de yürütülmektedir. Orta büyüklükteki fakültelerde (Isparta, Kahramanmaraş, Kastamonu vb.) proje sayıları 2015’te genellikle tek haneliyken 2025’e gelindiğinde çift haneli değerlere ulaşmıştır. Bartın Orman Fakültesi’nde 2015’te yalnızca birkaç araştırma projesi varken 2025’te yaklaşık 10 proje yürütülmektedir. Yeni kurulan fakülteler ise ilk yıllarında proje gerçekleştirebilecek akademik altyapıya sahip olmadıklarından proje sayıları sıfırdı; ancak 2020 sonrası bu fakültelerde de BAP ve küçük ölçekli araştırma projeleriyle başlayan çalışmalar, TÜBİTAK projelerine uzanarak proje sayıları anlamlı düzeylere çıktı.

Genel olarak, 2015–2025 döneminde yürütülen proje sayıları yaklaşık 2-3 kat artmıştır denebilir. Bu durum, fakültelerin araştırma kapasitesinin geliştiğini ve dış kaynaklı fonlardan daha fazla yararlanmaya başladıklarını göstermektedir. Özellikle büyük fakülteler, üniversite-sanayi iş birliği projeleri ve uluslararası projelerde de yer alarak ormancılık alanındaki Ar-Ge faaliyetlerini ileri taşımıştır.

Genel Değerlendirme ve Eğilimler

2015 ile 2025 yılları arasındaki veriler, Türkiye’deki orman fakültelerinin hemen hemen tüm boyutlarda büyüme ve gelişme gösterdiğini ortaya koymaktadır. Akademik kadrolar güçlenmiş, yeni fakültelerin açılmasıyla toplam akademisyen sayısı artmıştır. İdari personel sayıları sabit kalsa da bu dönemde daha etkin bir idari yapı oluştuğu söylenebilir. Lisans öğrenci sayıları, bazı fakültelerde yatay seyretse de ülke genelinde yeni açılan programlarla birlikte yükselmiştir. Lisansüstü öğrenci sayılarındaki artış, fakültelerin bilimsel araştırma potansiyelini yükseltmiş ve bu durum yayın ve proje çıktılarının artmasıyla sonuçlanmıştır. Nitekim 2025 itibarıyla orman fakültelerimiz yılda ürettikleri yayın sayısını 10 yıl öncesine kıyasla önemli ölçüde artırmış (birçok fakültede birkaç katına çıkmıştır) ve dış kaynaklı araştırma projeleri bakımından da daha etkin hale gelmiştir.

Özetle, 2015–2025 döneminde Türkiye’deki tüm orman fakülteleri nicel olarak büyürken niteliksel olarak da gelişme eğilimindedir. Akademik insan gücü, öğrenci kitlesi ve bilimsel faaliyetler bakımından genel bir yükseliş söz konusudur. Bu eğilimin devam etmesi, ormancılık sektörünün bilimsel temellerinin güçlenmesine ve ülkemizin orman kaynaklarının sürdürülebilir yönetimine olumlu katkılar sağlayacaktır.

Kaynaklar: Türkiye Orman Fakültelerinin resmi faaliyet raporları ve istatistikleri, Orman Fakülteleri Dekanlıkları verileri, YÖK ve üniversitelerin yayınladığı istatistikler. Yıldan yıla veriler ilgili fakültelerin yayınladığı raporlardan derlenmiştir.